Y Bywgraffiadur Cymreig

ABEL, JOHN (1770 - 1819), gweinidog Annibynnol Ganwyd yn Llanybri, Sir Gaerfyrddin, 1770, i William Abel, pregethwr cynorthwyol, un o gychwynwyr (1813) achos y Capel Newydd yno. Honnir iddo fynd 'i Academi Caerfyrddin,' ond yn Abertawe yr oedd yr Academi ar y pryd. Yn 1794 dilynodd David Davies fel gweinidog eglwys fechan Capel Sul, Cydweli, a chadwai ysgol. Nid oedd John Abel yn 'uniongred'; dywed yr Undodwr Wright, a ymwelodd â Chymru yn
ABLETT, NOAH (1883 - 1935), Glöwr ac arweinydd Undeb Llafur Ganwyd yn Porth, Rhondda, 4 Hydref 1883, mab John a Jane Ablett. Glöwr yn y Rhondda oedd Ablett pan aeth i'r Coleg Llafur. Pan ddychwelodd penodwyd ef yn swyddog mesur glo yn y Maerdy. Etholwyd ef yn aelod o bwyllgor canol Ffederasiwn Glöwyr y De, yn Ionawr 1911, ac yn ddiweddarach o bwyllgor canol Ffederasiwn Glöwyr Prydain Fawr. Yn 1918 penodwyd ef yn gynrychiolydd y glowyr ym Merthyr ac yno y
ADAM (bu farw 1181), esgob Llanelwy amddiffynnydd uniongrededd yn 1147, sef tua'r adeg y ganed Gerallt. Yn wir, os gellir credu John o Salisbury, Sais ydoedd Adam du Petit Pont ('Anglicus noster'). Nid hir y bu'r esgob newydd cyn manteisio ar ei dras Cymreig i hyrwyddo buddiannau ei esgobaeth yng nghanolbarth Cymru. Mewn amseroedd a fu, cyfrifasid y rhanbarth rhwng Gwy a Hafren yn rhan o Bowys; ymddangosai marw David, esgob Tyddewi, ym mis Mai
ADAMS, DAVID (1845 - 1922), diwinydd Ganwyd 28 Awst 1845 yn Nhalybont, Ceredigion, i John a Margaret Adams. Crydd oedd ei dad, yn wr blaenllaw mewn diwylliant gwledig, a phregethwr cynorthwyol. Anfonwyd David i ysgol ramadeg Llanfihangel, lle y dysgodd elfennau Lladin a Groeg. Pan gyfyngwyd yr ysgol i fynychwyr yr Eglwys gadawodd hi am y gwaith mwyn. Wedi tair blynedd dychwelodd i ysgol Talybont fel ' pupil teacher.' Yn 1863 aeth i
ADAMS, ROGER (bu farw 1741), argraffydd yng Nghaer Courant. Efe, hefyd, a argraffodd John Reynolds, The Scripture Genealogy and Display of Herauldry, 1739. Wedi ei farw bu ei weddw, ELIZABETH ADAMS, yn dwyn y busnes ymlaen. Hyhi a argraffodd Cydymaith Diddan (Dafydd Jones o Drefriw), 1766; argraffodd hefyd, e.e. yn 1752 a 1753, lawer o faledi.
ADAMS, WILLIAM (1813 - 1886), arbenigwr mewn mwnau Ganwyd yn Penycae, Ebbw Vale, 10 Hydref 1813, mab John a Mary Adams. Glowr oedd ei dad ar y pryd ac yn hynod fedrus yn y gwaith hwnnw, a daeth yn gynrychiolydd mwnawl dros Charles Lloyd Harford & Co. Addysgwyd William yn Ysgol Ramadeg Pontfaen. Prentisiwyd ef yn 1828 gyda Charles Lloyd Harford, ac yng nghwrs amser daeth yn arbenigwr yn ei gangen ef ei hun o'r gwaith. Cyhoeddodd Science of Mining
ADDA FRAS (1240? - 1320?), bardd a brudiwr o fri Yn ôl Dr. John Davies a Thomas Stephens, blodeuai tua 1240. Cyfeirir ato yn Peniarth MS 94 (26), a Llanstephan MS. 119 (82) fel gwr yn byw tua 1038, ac yn cydoesi â Goronwy Ddu o Fôn. Ond yn G. P. Jones, Anglesey Court Rolls, 1346, tt. 37 a 39, ceir sôn am 'the son of Adda Fras', a 'the suit of Goronwy Ddu, attorney for the community of the Township of Porthgir.' Yn Dafydd ap Gwilym a'i gyfoeswyr
ALBAN DAVIES, JENKIN (1901 - 1968), gŵr busnes a dyngarwr Americanaidd er mwyn astudio'u dulliau hwy o redeg busnes. Ymunodd â busnes y teulu yn 1925 ac ymhen amser daeth yn gadeirydd y cwmni, Llaethdai Hitchman, Cyf., a werthai 20,000 o alwyni o laeth y dydd a chyflogi dros 500 o ddynion pan werthwyd ef i gwmni cyfyngedig United Dairies yn 1946. Yr oedd hefyd yn dansgrifennwr cwmni yswiriant Lloyd. Ar 6 Rhagfyr 1939 priododd Margaret, merch John Davies, capten
ALBAN, Syr FREDERICK JOHN (1882 - 1965), cyfrifydd a gweinyddwr. Ganwyd 11 Ionawr 1882 yn (?) Y Fenni, yn fab i David Alban a'i wraig Hannah. Bu'r fam farw yn Y Fenni 28 Medi 1884. Teiliwr wrth y dydd oedd y tad a bu yntau farw yn Henffordd 2 Ionawr 1891. Y canlyniad fu chwalu'r teulu. Bu'r ddau fab hynaf yn cadw siop grydd yn agos i Fleetwood. Magwyd Frederick John gan ' Miss Williams ' a elwid yn fodryb gan ei blant, ond ni wyddys a oedd yn berthynas gwaed
ALIS ferch Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan (c. 1520), prydyddes Merch i ŵr bonheddig o brydydd, Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan (c. 1485 - 1553) o'r Llanerch yn Llewenni Fechan. Ei mam ydoedd ei wraig gyntaf, Sioned ferch Rhisiart ab Hywel, Mostyn (bu farw 1540). Ganwyd Alis (neu Alis Wen) tua 1520, a phriododd Ddafydd Llwyd ap Rhys o'r Faenol ac o deulu Llwydiaid Wigfair, tua 1540. Plant iddi oedd John Llwyd (bu farw 1615), cofrestrydd esgobaeth
ALLCHURCH, IVOR JOHN (1929 - 1997), pêl-droediwr . Daeth uchafbwynt ei yrfa ryngwladol yn 1958 yn rowndiau terfynol Cwpan y Byd yn Sweden, pan sgoriodd Allchurch ddwy gôl allweddol wrth i Gymru gyrraedd rownd yr wyth olaf, cyn cael eu curo gan Brazil, enillwyr y gystadleuaeth yn y pen draw. Priododd Esme Thomas o Abertawe ar 13 Mehefin 1953. Bu iddynt ddau fab, John Stephen Allchurch (ganwyd 1954) a David Ivor Allchurch (ganwyd 1961). Ymddangosodd
ALLEN, JOHN ROMILLY (1847 - 1907), hynafiaethydd Allen yn un o'r awdurdodau pennaf, a chafodd Archæologia Cambrensis fanteisio'n fawr yn ystod cyfnod ei olygyddiaeth ef ar yr astudiaeth a roes ef a Syr John Rhys i destun meini arysgrif Cymru; yng nghyfarfodydd blynyddol y gymdeithas yr oedd Allen bob amser yn siaradwr a groesewid pan fyddid yn disgrifio hynafion. Bu farw yn ddi-briod, yn Llundain, 5 Gorffennaf 1907. Gwelir ei lun yn Archæologia

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 2421 for "John Blackwell (Alun)"